| 1) | u op, | 
|  | Of, sta op; uit de duisternis en ellende, in welke gij dus lang  gelegen hebt; vergelijk Jes. 52:2. De Heere spreekt hier  Jeruzalem of Zion, dat is zijne gemeente aan, gelijk te zien is  onder Jes. 60:14. | 
|  | 
| 2) | word verlicht, | 
|  | Te weten met volkomener kennis en wetenschap dan gij tot nog toe  gehad hebt; gelijk de klaarheid van den dag verlicht of  vermeerderd wordt als de zon opgaat. | 
|  | 
| 3) | uw Licht komt, | 
|  | Te weten Christus Jezus, die het licht der wereld is, hetwelk de  harten der uitverkorenen verlicht met ware kennis Gods. Zie Luk.  2:32; Joh. 1:9 en Joh. 8:12; en Ef. 5:14; of, de tijd uwer  verlossing is gekomen. | 
|  | 
| 4) | de heerlijkheid | 
|  | Vergelijk hiermede Openb. 21:11. | 
|  | 
| 5) | gaat over u op. | 
|  | Te weten gelijk een klaarschijnende zon, die haar licht wijd en  breed uitspreidt. | 
|  | 
| 6) | de duisternis zal | 
|  | Dat is, onwetendheid, of onverstand. Vergelijk Ef. 4:18, en Ef.  5:11; Openb. 16:10. De mensen zijn vol blindheid en  onwetendheid, en kennen hunnen God en Heiland niet, tot de Heere  hen verlicht. | 
|  | 
| 7) | de aarde bedekken, | 
|  | Te weten alle inwoners der aarde, en die volken, of al die  natiën, die in de duisternis hunner onwetendheid blijven steken,  verwerpende de genade der predikatie van het heilig Evangelie. | 
|  | 
| 8) | donkerheid | 
|  | Dat is, onwetendheid, of onverstand. Vergelijk Ef. 4:18, en Ef.  5:11; Openb. 16:10. De mensen zijn vol blindheid en  onwetendheid, en kennen hunnen God en Heiland niet, tot de Heere  hen verlicht. | 
|  | 
| 9) | de volken; | 
|  | Te weten alle inwoners der aarde, en die volken, of al die  natiën, die in de duisternis hunner onwetendheid blijven steken,  verwerpende de genade der predikatie van het heilig Evangelie. | 
|  | 
| 10) | de HEERE | 
|  | Dat is, de kennis van den Heere Jezus Christus. | 
|  | 
| 11) | opgaan, | 
|  | Als een zon. Zie Ps. 84:12. | 
|  | 
| 12) | over u | 
|  | Of, op u verschijnen. | 
|  | 
| 13) | tot uw licht gaan, | 
|  | Of, in, of bij uw licht. De zin is: De heidenen zullen ook  verlicht worden met de ware kennis Gods, door de predikatie van  het heilig Evangelie, hetwelk onder u zal gepredikt worden.  Vergelijk Openb. 21:24. Zie ook Jes. 49:6. | 
|  | 
| 14) | die u is | 
|  | Hebreeuws, van uwen opgang. | 
|  | 
| 15) | Hef uw ogen | 
|  | Dit spreekt de profeet, als zich verwonderende over het groot  getal der mensen, die uit alle kanten der wereld tot Christus  zouden komen; Jes. 49:18,22,23. | 
|  | 
| 16) | die allen | 
|  | Te weten heidenen en koningen. | 
|  | 
| 17) | tot u; | 
|  | Of, uwenthalve. | 
|  | 
| 18) | uw zonen | 
|  | Dat is, de gelovigen onder de heidenen, die tot de kerk Gods  behoren. | 
|  | 
| 19) | gevoedsterd | 
|  | Of, opgevoed, of opgetogen worden; gelijk Jes. 49:22; zie Num.  11:12. | 
|  | 
| 20) | zien en | 
|  | Te weten met verwondering. | 
|  | 
| 21) | samenvloeien, | 
|  | Dat is, met menigten samenlopen, uit verwondering; anders:  uitbreken; te weten als een stroom, of als het licht, of als de  zon; anders: schijnen, lichten, verlicht worden. Zie de  aantekening Ps. 34:6. | 
|  | 
| 22) | zal vervaard | 
|  | Niet als iets kwaads vrezende, maar van verwondering over zulk  een onverwachte zaak, te weten als gij zien zult welk een grote  menigte van verscheidene volken en natiën tot den Heere Christus  komen. Zie Jer. 33:9; Hos. 3:4. Zie ook Hand. 2:7. | 
|  | 
| 23) | verwijd | 
|  | Te weten zijnde vol vreugde en blijdschap. | 
|  | 
| 24) | de menigte | 
|  | Dat is, de menigte dergenen, die aan de zee wonen. Anders: de  rijkdom der zee. Men kan het Hebreeuwse woord hier in beide  betekenissen nemen. | 
|  | 
| 25) | tot u gekeerd | 
|  | Of, tegen u, of te uwaarts veranderd worden, alzo namelijk dat  degenen, die uwe vijanden waren, uwe vrienden zullen worden. | 
|  | 
| 26) | het heir | 
|  | Of, de rijkdom der volken; zie Openb. 21:26. | 
|  | 
| 27) | tot u komen. | 
|  | Te weten om vriendschap met u te maken, uwe religie aannemende. | 
|  | 
| 28) | u bedekken, | 
|  | Dat is, uw land. In dit en enige der naastvolgende verzen wordt  met verbloemde woorden voorzegd dat alle natiën zich zullen  begeven onder de gehoorzaamheid van het heilig Evangelie. | 
|  | 
| 29) | de snelle kemelen | 
|  | Zie Jer. 2:23. | 
|  | 
| 30) | van Midian | 
|  | Dat is, uit het land der Midianieten, alwaar grote menigten van  kemels en dromedarissen waren. Zie 1 Kron. 5:21; zie ook Richt.  6:3,5. | 
|  | 
| 31) | Hefa; | 
|  | Hefa was de zoon van Midian, Gen. 25:4, zijne nakomelingen  woonden onder de Midianieten, behoudende nochtans de naam van  hunnen voorvader Hefa. | 
|  | 
| 32) | zij allen | 
|  | Dat is, een grote menigte derzelven, gelijk Matth. 3:5. | 
|  | 
| 33) | uit Scheba | 
|  | Dat is, uit het land der Schabeën, nakomelingen van Scheba, den  zoon van Raema, den zoon van Chus, den zoon van Cham; Gen.  10:6,7. | 
|  | 
| 34) | zullen komen; | 
|  | Te weten tot de gemeenschap der kerk. Dit wordt ook van hunne  koningen gezegd; Ps. 72:10. | 
|  | 
| 35) | goud | 
|  | Dat is zij zullen hunne rijkdommen gebruiken tot den godsdienst,  tot onderhouding der kerk en leraars, alsook der arme ledematen  der gemeente. | 
|  | 
| 36) | den overvloedigen | 
|  | Dat is, de weldaden Gods, die lof en prijs waardig zijn. | 
|  | 
| 37) | boodschappen. | 
|  | Dat is, prediken, als een blijde boodschap verkondigen. | 
|  | 
| 38) | Kedar | 
|  | Dat is, der Kedarenen. Van deze volken, zie de aantekening Ps.  120:5; zij waren Ismaëlieten in Arabië, nakomelingen van Abraham  uit Ketura. Zie Jes. 21:13,17; Jer. 49:28,29,32. | 
|  | 
| 39) | Nebajoth | 
|  | Dat is, der Nebathieten, in het steenachtige Arabië; zij waren  nakomelingen van Nebajoth, den zoon van Ismaël, Gen. 25:13. Hier  wordt geprofeteerd dat Abrahams zaad naar het vlees ook zijne  kinderen naar het geloof worden en God dienen zouden met den  geestelijken godsdienst van het Nieuwe Testament. Vergelijk Mal.  1:11. | 
|  | 
| 40) | met welgevallen | 
|  | Of, met gunst, met geneigden wil; alzo dat mij hun godsdienst  aangenaam is. | 
|  | 
| 41) | komen op Mijn altaar, | 
|  | Dat is, geofferd worden. De zin is: dat die natiën zichzelven  vrijwilliglijk op het altaar van Christus zouden overgeven tot  een levende, heilige en Gode welbehagende offerande, gelijk de  apostel spreekt Rom. 12:1. | 
|  | 
| 42) | het huis | 
|  | Of, mijn heerlijk huis, dat is mijne kerk, of gemeente der  gelovigen, gebouwd van levende stenen, 1 Petr. 2:5. | 
|  | 
| 43) | Wie zijn deze, | 
|  | De kerk verwondert zich over haar snellen aanwas. Zie Jes.  49:21. | 
|  | 
| 44) | daar komen | 
|  | Dat is, die daar met hopen aankomen en zich uit de heidenen tot  de Christelijke gemeente begeven? | 
|  | 
| 45) | gevlogen | 
|  | De profeet gebruikt het woord vliegen, om aan te wijzen dat  degenen, die zich tot den Heere Christus bekeren zouden, zozeer  gewillig en begerig zouden zijn om tot Hem te komen, dat zij  meer zouden schijnen snellijk te vliegen dan tot Hem te gaan. | 
|  | 
| 46) | als een wolk, | 
|  | Dat is, openlijk en snellijk en ook in grote menigte. Alzo staat  er Hebr. 12:1. Een wolk der getuigenissen; dat is een groot  getal van getuigenissen. | 
|  | 
| 47) | tot haar vensters? | 
|  | Of, tot hare gaten, of holen, waar zij in wonen en hare nesten  hebben. | 
|  | 
| 48) | Want | 
|  | Of, voorwaar. | 
|  | 
| 49) | de eilanden | 
|  | Dat is, de inwoners der eilanden; dat is, die in verre landen  wonen. Zie boven Jes. 42:4, en Jes. 51:5. | 
|  | 
| 50) | de schepen | 
|  | Dat is, die in de schepen van Tharsis varen. Zie van Tharsis de  aantekening 1 Kon. 10:22. Zie ook Ps. 48:8. | 
|  | 
| 51) | uw kinderen | 
|  | Dat is, degenen die van u, als van ééne moeder, zullen geboren  worden door het zaad van het goddelijke Woord, gelijk boven Jes.  60:4. | 
|  | 
| 52) | tot den Naam des HEEREN | 
|  | Of, vanwege den naam des Heeren, en vanwege den Heilige Israëls.  De naam des heren betekent hier den Heere zelf. Zie 2 Sam. 7:13,  vergeleken met 1 Kron. 17:12; zie ook Hand. 9:15. | 
|  | 
| 53) | tot den Heilige | 
|  | Of, vanwege den naam des Heeren, en vanwege den Heilige Israëls.  De naam des heren betekent hier den Heere zelf. Zie 2 Sam. 7:13,  vergeleken met 1 Kron. 17:12; zie ook Hand. 9:15. | 
|  | 
| 54) | heerlijk gemaakt heeft. | 
|  | Of, zal heerlijk gemaakt hebben, of, dewijl Hij u versierd  heeft, of versieren zal; te weten door de predikatie van het  heilig Evangelie, die in u zal gehoord worden, in en door welke  de rechte hemelse wijsheid wordt voorgedragen, u strekkende tot  een heerlijk sieraad. | 
|  | 
| 55) | de vreemden | 
|  | Dit is ten dele vervuld geworden als Cyrus en Darius den Joden  hulp gedaan hebben tot wederopbouwing van de stad Jeruzalem en  des tempels, maar inzonderheid is het in het Nieuwe Testament  vervuld geworden, want velen onder de heidenen, tot Christus  bekeerd zijnde, hebben mede de hand geboden tot opbouwing van  het geestelijke Jeruzalem. | 
|  | 
| 56) | in Mijn welbehagen | 
|  | Of, in mijne goedertierenheid, dat men kan verstaan van den tijd  des welbehagens. Zie Ps. 69:14. | 
|  | 
| 57) | En uw poorten | 
|  | Dit is te verstaan van de gelegenheid der kerk in deze wereld,  betekenende dat de ingang in de Christelijke kerk voor de  godzaligen zou openstaan; Jes. 26:2. De apostel Johannes past  dit op het hemelse Jeruzalem, of de triomferende kerk; Openb.  21:25. | 
|  | 
| 58) | welke u | 
|  | Dat is, welke zich aan het rijk van Christus niet willen  onderwerpen. | 
|  | 
| 59) | die zullen vergaan; | 
|  | Want buiten de kerk Gods is er gene zaligheid. Die behouden  worden, die worden gezegd de kerk toegedaan te worden; Hand.  2:47; Openb. 21:24. | 
|  | 
| 60) | zullen gans | 
|  | Of, zullen gans en al vergaan. Hebreeuws, verwoestende verwoest  worden, of met verwoesting verwoest worden; te weten die u niet  willen dienen. Vergelijk Ps. 37:22. | 
|  | 
| 61) | De heerlijkheid | 
|  | Dat is, de heerlijke hoge bomen, de schoonste, die op den berg  Libanon wassen; Ps. 29:5. Gelijk deze zijn gebruikt tot den bouw  van den tempel te Jeruzalem; 1 Kon. 5:6,9,14, alzo zullen  voortreffelijke mannen, die met zonderlinge gaven van den  Heiligen Geest begaafd zijn, gebruikt worden tot opbouwing der  gemeente van Jezus Christus; ja ook koningen, vorsten en groten  dezer wereld, Jes. 61:3, worden de godzaligen genaamd bomen. | 
|  | 
| 62) | de beuke- | 
|  | Of, pijnappelboom. | 
|  | 
| 63) | de plaats mijns | 
|  | Dat is, het heiligdom. Want aldaar zat de Heere op de ark des  verbonds. Doch hier wordt gesproken van de Christelijke kerk, in  welke God woont door zijnen Geest; 2 Cor. 6:16. | 
|  | 
| 64) | de plaats Mijner | 
|  | Aldus wordt de kerk Gods elders genoemd. Zie Ezech. 43:7. | 
|  | 
| 65) | zich buigende, | 
|  | Dat is, met grote deemoedigheid. Zie Openb. 3:9; zie ook Ps.  22:28,30; Jes. 45:15, en Jes. 49:23. | 
|  | 
| 66) | gelasterd | 
|  | Of, versmaad hebben. | 
|  | 
| 67) | zullen zich nederbuigen | 
|  | Dat is, zij zullen u eren, vanwege en in den naam van uw Hoofd  Jezus Christus. | 
|  | 
| 68) | de stad des HEEREN, | 
|  | Van den Heere gebouwd en bewoond; Ps. 147:2,12; Ezech. 48:35. | 
|  | 
| 69) | het Sion | 
|  | Aldus wordt de kerk Gods onder het Evangelie genoemd; Hebr.  12:22; Openb. 14:1. Van den berg Zion, die een afbeelding der  kerk van Christus geweest is, zie Ps. 2:6. | 
|  | 
| 70) | verlaten | 
|  | Te weten van God als van uw echten man. Versta hier, zoveel het  uiterlijke belangt; want God haat en verlaat de gemeente der  uitverkorenen nimmermeer. | 
|  | 
| 71) | zodat niemand | 
|  | Hij vergelijkt het volk Gods bij ene stad, liggende woest en  onbewoond. | 
|  | 
| 72) | heerlijkheid, | 
|  | Of, hoogheid, voortreffelijkheid. | 
|  | 
| 73) | tot | 
|  | Dat is, Ik zal u zodanig maken, dat alle heiligen zich over u  steeds zullen verheugen. Zie de aantekening Ps. 12:8. | 
|  | 
| 74) | gij zult de melk | 
|  | Dat is, de heidenen en de koningen, die zich tot Christus zullen  bekeren, zullen u onderhouden en bevorderlijk zijn. Zie Jes.  49:23. | 
|  | 
| 75) | de borsten | 
|  | Openb. 21:24 staat, de heerlijkheid en eer der koningen. | 
|  | 
| 76) | de Machtige Jakobs. | 
|  | Jakob is de eerste, die aan God dezen titel gegeven heeft; Gen.  49:24. Zie Ps. 132:2,5. | 
|  | 
| 77) | koper | 
|  | Ene profetie van de gelukkige verwisseling van den stand der  kerk, door Christus vernieuwd zijnde, dat zij inplaats van  vleselijke ceremoniën en een wereldlijk heiligdom, geestelijke  en hemelse ordinantiën zullen genieten. Zie Hebr.  9:1,9,10,11,12,23, enz., en Hebr. 12:18,22,28. | 
|  | 
| 78) | uw opzieners | 
|  | Of, voorstanders. Hebreeuws, opzicht. | 
|  | 
| 79) | vreedzaam maken, | 
|  | Hebreeuws, vrede; dat is, mannen van den vrede, voorstanders van  den vrede, die den vrede prediken of verkondigen; Rom. 10:15.  Of, die tot vrede geneigd zijn. Zie Ps. 109:4, en Ps. 120:7. Zie  ook Job 35:13. | 
|  | 
| 80) | uw drijvers | 
|  | Dit is hetzelfde woord, dat Exod. 3:7 gebruikt wordt, en het  betekent hier zowel de zielzorgers als de Christelijke  overheden, die het volk ter gerechtigheid drijven en houden. | 
|  | 
| 81) | rechtvaardigen. | 
|  | Hebreeuws, rechtvaardigheid. | 
|  | 
| 82) | Daar zal geen | 
|  | Dit alles, en het voorgaande zal volkomenlijk in het eeuwige  leven volbracht worden. Vergelijk Ezech. 45:8. | 
|  | No Link found | 
|  | 
| 83) | uw muren | 
|  | Dat is, uwe muren, [die groot en hoog zullen zijn, in wier  fondament de namen van de twaalf apostelen van het Lam zijn;  Openb. 21:12,14], zullen uwe inwoners zo wel beschermen, alsof  zij in een sterke welbemuurde stad woonden. | 
|  | 
| 84) | en uw poorten | 
|  | Welke twaalf zullen wezen elk van bijzondere paarlen; Openb.  21:21. De zin is: Gij zult steeds oorzaak en aanleiding hebben  den Heere in uwe poorten te loven. Zie Ps. 9:15. | 
|  | 
| 85) | De zon | 
|  | Die stad heeft niet van node dat de zon of maan daarin schijnen,  want God zal daarin alles in allen zijn; 1 Cor. 15:28; Openb.  21:23, en Openb. 22:5. Enigen verstaan hier door de zon en maan  al de wereldse heerlijkheid en glorie, het koninkrijk, het  heiligdom, ceremoniën, enz. | 
|  | 
| 86) | de HEERE | 
|  | Voor de Heere, staat Openb. 21:23: de heerlijkheid Gods. | 
|  | 
| 87) | uw God | 
|  | Dat is, het Lam, Jezus Christus, die het licht of de kaars dier  stad is; Openb. 21:23. | 
|  | 
| 88) | uw volk | 
|  | Te weten alle oprechte ledematen der Christelijke kerk. | 
|  | 
| 89) | rechtvaardigen zijn, | 
|  | Te weten door het geloof aan Christus Jezus, die hun zijne  gerechtigheid schenkt en zijn Heiligen Geest mededeelt, opdat  zij zich hunner gerechtigheid en heiligheid benaarstigen; Rom.  1:17, en Rom. 5:19. | 
|  | 
| 90) | erfelijk bezitten; | 
|  | Of, als ene erve bezitten. De zin is: In dit leven zullen zij in  mijne kerk blijven, en hiernamaals zullen zij het eeuwig  koninkrijk der hemelen beërven, van welke beide het land Kanaän  een voorbeeld geweest is; zie dergelijke beloftenissen Ps.  37:29; Jes. 57:13; Openb. 21:7. | 
|  | 
| 91) | spruit | 
|  | Dat is, uw volk zal zijn ene plant of spruit van God, als den  akkerman, geplant in Christus den waren wijnstok; Joh. 15:1,2. | 
|  | 
| 92) | een werk | 
|  | Geschapen in Christus Jezus tot goede werken; Ef. 2:10. Zie Jes.  29:23. | 
|  | 
| 93) | opdat Ik | 
|  | Of, om mijzelven te verheerlijken. Sommigen, opdat ik Hem  verheerlijke. | 
|  | 
| 94) | De kleinste | 
|  | Te weten hoop. | 
|  | 
| 95) | zal tot duizend | 
|  | Dat is, zal grotelijks wassen; gelijk Gen. 24:60. De zin is: De  kerk van Christus zal in het Nieuwe Testament tot verwonderens  toe zeer voortreffelijk opwassen en vermeerderen. Anderen  verstaan deze woorden aldus: Zelfs degenen, die kleine gaven  hebben, zullen er door hunne onderwijzing vele anderen tot de  kerk of gemeente aanleiden. | 
|  | 
| 96) | te zijner tijd | 
|  | Namelijk ter bekwamer en bestemder tijd, dien Ik in mijnen raad  besloten heb, dien het ons niet betaamt te weten. Zie Hand.  1:6,7. Doch anderen menen dat dit te verstaan is van den tijd  van het Nieuwe Testament. | 
|  | 
| 97) | snellijk | 
|  | Hebreeuws, doen haasten. | 
|  |