1)dergenen,
Of, en zij hadden genen vertrooster.
 
2)aan de zijde
Hebr. aan de hand. De zin is: Zij hebben een machtige partij tegen, die hen kan overweldigen en verdrukken.
 
3)Dies prees ik de doden
Te weten, omdat zij bevrijd zijn van al deze ellenden en zwarigheden. Zie Job 3:17, enz.
 
4)nog niet geweest is,
Dat is, die nooit geboren is. Dit spreekt Salomo ten aanzien van de ellendigheden des levens. Zie Job 3:11,12,13,16,21.
 
5)zag ik al den arbeid
Dat is, betrachtte ik.
 
6)dat het den mens
De zin is, die zichzelven in hun beroep naarstiglijk kwijten en kloek in hunne handelingen en werken zijn, die zijn den nijd der bozen en onachtzamen onderworpen. Hetwelk dan de vrome zeer moeite en verdriet.
 
7)De zot
De schrift noemt zotheid, of dwaasheid, al hetgeen tegen Gods Woord strijdt; hier is een zot zoveel te zeggen als een luiaard; en hier wordt de aard der luiaards en der achtelozen, die de handen niet uitsteken tot de arbeid, van de Prediker gesteld tegen de aard der naarstigen en der kloeken, van wie hij Pred. 4:4 gesproken heeft; en hij wil te verstaan geven dat onaangezien het zeer verdrietig is de haat der bozen onderworpen te zijn vanwege zijne kloekheid en naarstigheid, het desniettemin grote dwaasheid is, luiledig zijn leven te verslijten.
 
8)eet zijn eigen vlees
Dat is gelijk wij gemeenlijk spreken de dwaas eet zichzelven op; dat is hij verteert al wat hij heeft en hij vervalt eindelijk in zulke armoede dat hij in hartzeer en armoede zijn vlees en bloed verteert.
 
9)Een hand vol
Hebr. een palm vol. Sommigen nemen dit als woorden van den zot tot verschoning zijner luiheid, waarvan Pred. 4:5 te zien is. Alsof hij zeide: waartoe zal ik zulke moeite en arbeid doen, gelijk vele mensen doen? Ik heb aan een kleintje genoeg, ik wil het zachtjes opnemen. De woorden zijn goed, het is beter met matige rijkdom in gerustheid te leven dan grote rijkdom te bezitten met grote zorg en bekommernis. Zie Spreuk. 15:16,17, en 17:1. Maar de luiaards misbruiken dezelve tot bedekking hunner luiheid. Zie Ef. 4:28. Anderen verstaan deze woorden als woorden des Predikers, dienende tot vermaning des luiaards, dat hij vlijtig behoort te arbeiden, al zou hij maar een weinig daarvan bekomen om eerlijk te leven.
 
10)Daar is er een,
Dit wordt gesproken van de vrekkige gierigaards, die zich nimmermeer laten genoegen, maar altoos liggen wroeten, ofschoon zij niet weten wie hunne goederen zullen erven.
 
11)kind,
Bij de kinderen worden verstaan de afstammelingen [zo men die noemt] in de rechte lijn; en bij de broeders alle zijverwanten of vrienden, die ter zijde aankomen.
 
12)broeder;
Bij de kinderen worden verstaan de afstammelingen [zo men die noemt] in de rechte lijn; en bij de broeders alle zijverwanten of vrienden, die ter zijde aankomen.
 
13)niet verzadigd
Dat is, al bezat hij al wat hij ziet, zo zou hij nog niet tevreden of verzadigd wezen.
 
14)en zegt niet:
De zin is: Hij denkt niet bij zichzelven: Is het niet een grote dwaasheid, dat ik mijzelven geen goeddoe of gun; maar steeds voor vreemden slaaf? Zie Ps. 39:7, enz.
 
15)doe
Alsof hij zeide: Waarom durf ik mijne nooddruft van mijn goed niet nemen? Of, waarom behelp ik mijzelven dus armelijk en bekommerlijk?
 
16)mijn ziel
Dat is, mijzelven.
 
17)Twee zijn beter
Dat is, de staat van twee, die samenleven, is beter dan een. Het schijnt dat de gierigen met deze woorden bestraft worden, die voor niemand dan voor zichzelven alleen zijn, en met gene mensen begeren gemeenschap te houden, uit vrees dat de vriendschap hun wat zou kosten, daar nochtans goede vriendschap beter is dan tijdelijke rijkdom.
 
18)zij hebben een goede beloning
Te weten voorzoveel zij lichter hun voornemen kunnen volbrengen, dan dat zij alleen waren zonder iemands hulp; want dewijl zij elkander helpen, zo gaat hun arbeid beter voort, en hebben zij beter gewin.
 
19)liggen,
Of, slapen.
 
20)een drievoudig snoer
De zin is: Indien zij nog meer dan met hun tweeën zijn, ja zo zij velen met alkander verbonden zijn, zo zullen zij des te beter hun vijand, die hen wil beschadigen, kunnen weerstaan.
 
21)Beter is een arm
Alsof hij zeide: De koninklijke staat wordt wel zeer groot geacht in deze wereld, en die daartoe komen, achten wel zichzelven zeer gelukzalig boven andere mensen, maar daar is geen rechte gelukzaligheid in te vinden. Immers, als een koning geen noodzakelijke wijsheid heeft al is hij tot ouderdom gekomen om zichzelven en zijne onderzaten wel te regeren, en daarenboven van anderen, die wijzer zijn dan hij, niet wil bestuurd of vermaand zijn, zo is van een arm man, die verstandig is hoewel jong zijnde van jaren, meer te houden dan van zulk een koning. Van het woord jongeling, zie Gen. 44:20.
 
22)een komt
Te weten een arm jongeling Pred. 4:13. Het schijnt dat de Prediker hier ziet op hetgeen Jozef is wedervaren, Gen. 41:14,39,43, en Ps. 105:18,20,21. Dit is ook aan Mordechai te zien; Esth. 6, en aan veel anderen meer.
 
23)uit het gevangenhuis,
Hebr. uit het huis der gebondenen.
 
24)ook de een,
Dat is, die een geboren en erfkoning is, niet een verkoren koning.
No Link found
 
25)verarmt.
Dit is den koning Zedekia overkomen, 2 Kon. 25, en Nebukadnezar den koning te Babel. Dan. 4:30, en anderen meer. Zodat het ijdelheid is, op de koninklijke hoogheid en macht zich te verhovaardigen of te verlaten, ten aanzien van de ongestadigheid en onvastheid derzelve.
 
26)Ik zag
Dat is: ik merkte dat in het algemeen de wereld zich voegt aan de zijde des jongelings, dat is des konings, die zijnen vader in het koninkrijk zal navolgen, en dat de koning oud geworden zijnde, zozeer niet geacht wordt. Dit is mede ene ijdelheid en moeilijkheid in den koninklijken staat.
 
27)al de levenden
Versta hier door allen die allen, die in een koninkrijk of land wonen.
 
28)wandelen
Dat is openlijk converserende, of omgaande te weten om bijtijds zijn goede gratie of gunst te verwerven.
 
29)den tweede,
Dat is, die de tweede is, te weten van den vader af te rekenen, de vader zijnde de eerste, de oudste zoon de tweede.
 
30)in diens plaats
Te weten in de nu regerenden konings plaats.
 
31)staan zal.
Dat is, regeren zal. Hij wil zeggen dat er ten allen tijde meer geweest zijn, die de opgaande zon hebben geeerd of aangebeden hebben dan de ondergaande.
 
32)Daar is geen einde
Dat is, van het volk is geen getal. De zin schijnt deze te zijn: Het ongestadige volk zal altoos naar verandering verlangen, en als hij koning zal geworden zijn, waar zij om gewenst hebben, dan zullen zij over hem niet vrolijk zijn, maar zij zullen haast weder naar een ander verlangen. Dit is een verdrietige zaak in het hart der koningen; en derhalve kan ook de ware gelukzaligheid in den koninklijken staat niet gevonden worden.
No Link found
 
33)voor hen geweest zijn
Te weten voor den tegenwoordigen koning en zijn zoon, den toekomenden koning, van welke in Pred. 4:15 gesproken is.
 
34)over hem
Hebr. in hem; dat is over dezen. Hij wil zeggen, zij zullen ook geen tevredenheid aan de regering van des konings opvolger hebben, als hij oud zal geworden zijn.
 
35)Bewaar
Dit Pred. 4:17, voegen enigen aan het vijfde hfdstuk, als sprekende van enerlei stof gelijk in hetzelve verhandeld wordt.
 
36)uw
De zin is: Heb er acht op waar gij gaat, als gij naar den tempel gaat, gij gaat niet naar een gemene plaats, maar naar een plaats, die heilig is en aan heilige dingen toegeeigend; zodat men daar moet verschijnen in ootmoedigheid en met eerbieding, als voor Gods aanschijn.
 
37)voet, als gij
Of, voeten; want het Hebreeuwse woord wordt tweerlei gelezen.
 
38)om te horen,
Te weten Gods heilig Woord, om daardoor in zijn heilige kennis onderwezen te worden.
 
39)dan om der zotten
Dat is, dan om te geven wat de zotten geven, te weten een uiterlijk slachtoffer, zonder geloof of boetvaardigheid. De vrome en ware godsdienstigen gaven offeranden, zulks deden ook de dwazen, dat is huichelaars en geveinsde heiligen; de godzaligen deden zulks niet, als menende God den Heere met dat uiterlijke werk te verzoenen en voor hun zonden daarmee te betalen; maar dat meenden de dwazen. Zie 1 Sam. 15:22; Ps. 50:8; Spreuk. 15:8, en Spreuk. 21:27.
 
40)want zij weten niet,
Te weten als zij met zulk een hart en gemoed offeranden doen. Anders: gewisselijk zij weten niets [dan] kwaad te doen. Anders: zij weten niet wat kwaad zij doen.